اختلال شخصیت یک مشکل روانی است که باعث می‌شود فرد به روش‌های غیرعادی فکر، رفتار و احساس کند. این الگوهای رفتاری می‌توانند به فرد و اطرافیانش آسیب برسانند.
۱۰ نوع اختلال شخصیت وجود دارد که هر کدام ویژگی ها و علائم متفاوتی دارند.
شخصیت برای تعیین اینکه چه کسی هستیم، حیاتی است. این شامل ترکیبی منحصر به فرد از ویژگی ها – از جمله نگرش ها، افکار و رفتارها – و همچنین نحوه بیان این ویژگی ها در تعامل خود با دیگران و با دنیای اطراف است.
گروه های اختلال شخصیتی
اختلالات شخصیت مختلفی وجود دارند که هر کدام علائم متفاوتی دارند. برای مثال، به احتمال بسیار کم فردی با اختلال شخصیت مرزی (BPD) علائم مشابهی را با فردی مبتلا به اختلال پارانوئید تجربه خواهد کرد.
برای درک بهتر برخی از علائم و ویژگی‌ها، اختلالات شخصیت را می‌توان به سه خوشه مختلف تقسیم کرد:
- گروه A : شامل اختلالات شخصیت اسکیزوئید، پارانوئید و اسکیزوتایپی است. این اختلالات با رفتار غیرعادی، تفکر عجیب و غریب و مشکلات اجتماعی مشخص می‌شوند.
- گروه B : اختلالات شخصیت خودشیفته، ضد اجتماعی، هیستریونیک (نمایشی) و مرزی را در خود جای داده است. این اختلالات با احساسات شدید، روابط آشفته و رفتارهای نمایشی مشخص می‌شوند.
- گروه C : شامل اختلالات شخصیت وابسته، اجتنابی (دوری‌گزین) و وسواسی- جبری است. این اختلالات با اضطراب، ترس و وابستگی به دیگران مشخص می‌شوند.
این خوشه‌ها به ما کمک می‌کنند الگوهای رفتاری مشترک را بین انواع مختلف اختلالات شخصیت شناسایی کنیم و درک بهتری از علائم و ویژگی‌های هر نوع به دست آوریم.
انواع اختلالات شخصیت چیست؟
اختلال شخصیت پارانوئید(Paranoid personality disorder)
یک الگوی رفتاری است که شامل شک و بدبینی نسبت به دیگران است. افراد مبتلا به پارانوئید اغلب از دیگران بیم دارند و تصور می‌کنند که دیگران قصد آسیب رساندن یا فریب دادن آنها را دارند. به همین دلیل آنها به دیگران اعتماد نمی‌کنند و نمی‌توانند با آنها نزدیک شوند.
اختلال شخصیت اسکیزوئید(Schizoid personality disorder)
یک الگوی رفتاری است که شامل جدایی از روابط اجتماعی و بروز کمترین احساسات است. فردی که به اسکیزوئید مبتلا است، معمولاً به دنبال روابط نزدیک نیست، تنهایی را انتخاب می‌کند و به نظر می‌رسد که به تعریف یا انتقاد دیگران اهمیتی نمی‌دهد.
اختلال شخصیت اسکیزوتایپی (Schizotypal personality disorder)
یک الگوی رفتاری است که شامل انزوای شدید از روابط نزدیک، تفکر تحریف شده، رفتار عجیب و غریب و اضطراب اجتماعی شدید است. آنها ممکن است در برقراری روابط نزدیک با دیگران مشکل داشته باشند و احساس کنند که از دیگران متفاوت هستند.
اختلال شخصیت ضد اجتماعی(Antisocial personality disorder)
یک الگوی رفتاری است که شامل نادیده گرفتن یا نقض حقوق دیگران است. فردی که به اختلال شخصیت ضد اجتماعی مبتلا است، ممکن است از هنجارهای اجتماعی پیروی نکند، دروغ بگوید یا دیگران را فریب دهد و به طور مکرر مرتکب اعمالی غیرقانونی یا خطرناک شود. آنها ممکن است نسبت به احساسات دیگران بی‌توجه باشند و احساس کنند که قوانین برای آنها اعمال نمی‌شود.
اختلال شخصیت اجتنابی(Avoidant personality disorder)
یک الگوی رفتاری است که شامل ترس شدید از انتقاد، احساس ناتوانی و حساسیت شدید به انتقاد است. افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی (دوری گزین) ممکن است از برقراری ارتباط با دیگران خودداری کنند مگر اینکه مطمئن باشند که مورد علاقه دیگران هستند. آنها ممکن است نگران انتقاد یا طرد شدن باشند یا خود را به عنوان افرادی که خوب نیستند یا از نظر اجتماعی ناتوان می‌بینند.
اختلال شخصیت مرزی(Borderline personality disorder)
یک الگوی رفتاری است که شامل بی‌ثباتی در روابط شخصی، احساسات شدید، خودپنداره ضعیف و تندخویی است. فردی که به اختلال شخصیت مرزی مبتلا است ممکن است برای جلوگیری از ترک شدن به تلاش‌های زیادی دست بزند، اقدام به خودکشی مکرر داشته باشد، خشم شدید نامتناسبی را نشان دهد یا احساس پوچی مداومی داشته باشد.
اختلال شخصیت وابسته(Dependent personality disorder)
یک الگوی رفتاری است که شامل نیاز شدید به مراقبت و رفتار تسلیم‌گرایانه و چسبنده است. افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته ممکن است در تصمیم‌گیری‌های روزمره بدون اطمینان از دیگران مشکل داشته باشند یا در تنهایی احساس ناراحتی یا بی‌دست و پا کنند زیرا از ناتوانی در مراقبت از خود می‌ترسند.
اختلال شخصیت نمایشی (Histrionic personality disorder)
یک الگوی رفتاری است که شامل احساسات بیش از حد و جلب توجه است. افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی ممکن است وقتی در مرکز توجه قرار ندارند احساس ناراحتی کنند، ممکن است از ظاهر خود برای جلب توجه استفاده کنند یا احساسات شدید یا تغییر سریع داشته باشند.
اختلال شخصیت خودشیفته (Narcissistic personality disorder)
یک الگوی رفتاری است که شامل نیاز به تحسین و کمبود همدلی برای دیگران است. افرادی که به اختلال شخصیت خودشیفته مبتلا هستند ممکن است احساس خودبزرگ‌بینی اغراق‌آمیزی داشته باشند، احساس حق‌به‌جانبی داشته باشند، از دیگران سوءاستفاده کنند یا همدلی نداشته باشند.
اختلال شخصیت وسواسی- جبری (Obsessive-compulsive personality disorder)
یک الگوی رفتاری است که شامل وسواس با نظم، کمال‌گرایی و کنترل است. فردی که به اختلال شخصیت وسواسی-جبری مبتلا است ممکن است بیش از حد روی جزئیات یا برنامه‌ها متمرکز باشد، ممکن است بیش از حد کار کند و وقت خود را برای تفریح یا دوستان اختصاص ندهد، یا ممکن است در اخلاقیات و ارزش‌های خود انعطاف‌ناپذیر باشد.
اختلالات شخصیت چه کسانی را تحت تاثیر قرار می دهد؟
هر کسی ممکن است دچار اختلال شخصیت شود. اما انواع مختلف اختلالات شخصیت بر افراد تأثیر متفاوتی می‌گذارند.
بیشتر اختلالات شخصیت در دوران نوجوانی آغاز می‌شوند، زمانی که شخصیت شما بیشتر رشد و تکامل می‌یابد. در نتیجه، تقریباً تمام افراد مبتلا به اختلالات شخصیت بالای ۱۸ سال سن دارند. یکی از استثناهای این امر اختلال شخصیت ضد اجتماعی است – تقریباً ۸۰ درصد از افراد مبتلا به این اختلال علائم خود را تا سن ۱۱ سالگی نشان داده‌اند.
اختلال شخصیت ضد اجتماعی بیشتر در افراد متولد شده با جنسیت مرد تأثیر می‌گذارد. اختلالات شخصیت مرزی، نمایشی و وابسته بیشتر در افراد متولد شده با جنسیت زن تأثیر می‌گذارند.
این اختلالات چقدر شایع هستند؟
تخمین زده می‌شود که حدود ۹ درصد از بزرگسالان در ایالات متحده دارای نوعی اختلال شخصیت هستند و حدود ۶ درصد از جمعیت جهان دارای اختلال شخصیت هستند. اختلال شخصیت مرزی (BPD) و ضد اجتماعی (ASPD) شایع‌ترین آنها هستند.
چه چیزی باعث اختلالات شخصیتی می شود؟
اختلالات شخصیت یکی از ناشناخته ترین شرایط سلامت روان است. دانشمندان هنوز در تلاش برای کشف علت آنها هستند.
آنها تاکنون معتقدند که عوامل زیر ممکن است در ایجاد اختلالات شخصیت نقش داشته باشند:
ژنتیک
دانشمندان یک ژن معیوب را شناسایی کرده‌اند که ممکن است در اختلال شخصیت وسواسی-اجتنابی (OCPD) نقش داشته باشد. محققان همچنین در حال بررسی پیوندهای ژنتیکی به پرخاشگری، اضطراب و ترس هستند، که از ویژگی‌هایی هستند که می‌توانند در اختلالات شخصیت نقش داشته باشند.
تغییرات مغزی
محققان تفاوت‌های ظریف مغزی را در افراد مبتلا به اختلالات شخصیت خاص شناسایی کرده‌اند. به عنوان مثال، یافته‌های مطالعات مربوط به اختلال شخصیت پارانوئید به عملکرد تغییر یافته آمیگدالا اشاره دارد. آمیگدالا بخشی از مغز شما است که در پردازش محرک‌های ترسناک و تهدیدآمیز نقش دارد. در مطالعه‌ای در مورد اختلال شخصیت اسکیزوتایپال، محققان کاهش حجم در لوب پیشانی مغز آنها را یافتند.
لوب پیشانی قسمتی از مغز شما است که در پردازش شناختی، تصمیم‌گیری و کنترل عاطفی نقش دارد. این یافته‌ها نشان می‌دهد که ممکن است تفاوت‌های ساختاری و عملکردی در مغز افراد مبتلا به اختلالات شخصیت وجود داشته باشد.
تروماهای دوران کودکی
یک مطالعه ارتباطی بین تروماهای دوران کودکی و ایجاد اختلالات شخصیت را آشکار کرد. به عنوان مثال، افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی دارای میزان بالایی از تروماهای جنسی دوران کودکی بودند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی و ضد اجتماعی مشکلاتی در صمیمیت و اعتماد دارند که هر دو ممکن است مربوط به آسیب و تروماهای دوران کودکی باشند.
سوء استفاده کلامی
در یک مطالعه، افرادی که در دوران کودکی مورد سوء استفاده کلامی قرار گرفته بودند، سه برابر بیشتر در بزرگسالی دچار اختلالات شخصیت مرزی، خودشیفته، وسواسی-اجتنابی یا پارانوئید می‌شدند.
سوء استفاده کلامی می‌تواند شامل انتقاد مداوم، تحقیر و طرد شود. این می‌تواند باعث آسیب به عزت نفس، اعتماد به نفس و توانایی فرد برای تنظیم احساسات شود.
عوامل فرهنگی
عوامل فرهنگی نیز ممکن است در ایجاد اختلالات شخصیت نقش داشته باشند، همانطور که با میزان متفاوت اختلالات شخصیت بین کشورهای مختلف نشان داده شده است. به عنوان مثال، موارد بسیار کمی از اختلال شخصیت ضد اجتماعی در تایوان، چین و ژاپن وجود دارد، همراه با نرخ بسیار بالاتری از اختلالات شخصیت خوشه C.
این یافته‌ها نشان می‌دهد که عوامل فرهنگی ممکن است در شکل‌گیری علائم اختلالات شخصیت نقش داشته باشند. به عنوان مثال، در فرهنگ‌هایی که بر ارزش‌های جمع‌گرایی و اطاعت تأکید می‌شود، ممکن است علائم اختلالات شخصیت مرزی یا نمایشی کمتر رایج باشد. در مقابل، در فرهنگ‌هایی که بر ارزش‌های فردی و استقلال تأکید می‌شود، ممکن است علائم اختلالات شخصیت ضد اجتماعی یا اسکیزوتایپال کمتر رایج باشد.
علائم اختلال شخصیت چیست؟
هر یک از ۱۰ نوع اختلال شخصیت علائم و نشانه های خاص خود را دارد.
اما، به طور کلی، اختلالات شخصیت شامل مشکلات زیر است:
- هویت و احساس خود: افراد مبتلا به اختلال شخصیت به طور کلی تصویر واضح یا پایداری از خود ندارند و نحوه دیدن خود اغلب بسته به موقعیت یا افرادی که با آنها هستند تغییر می کند. عزت نفس آنها ممکن است بسیار بالا یا پایین باشد.
- روابط: افراد مبتلا به اختلال شخصیت به دلیل باورها و رفتارهای مشکل‌آفرین خود در برقراری روابط نزدیک و پایدار با دیگران مشکل دارند. آنها ممکن است فاقد همدلی یا احترام برای دیگران باشند، از نظر عاطفی منزوی باشند یا نیاز بیش از حدی به توجه و مراقبت داشته باشند.
- خودآگاهی: یکی دیگر از نشانه های متمایز کننده اختلالات شخصیت این است که اکثر افرادی که این اختلال را دارند اغلب بینش یا خودآگاهی کمی از مشکل ساز بودن افکار و رفتارهایشان دارند.
چگونه می‌توان تشخیص داد که کسی اختلال شخصیت دارد؟
شما نمی‌توانید به طور قطع بدانید که کسی اختلال شخصیت دارد مگر اینکه تشخیص پزشک متخصص را دریافت کند.
مهم است که تفاوت بین انواع شخصیت و اختلالات شخصیت را درک کنید. شخصی که خجالتی است یا دوست دارد وقت خود را به تنهایی بگذراند لزوماً به اختلال شخصیت اجتنابی یا اسکیزوئید مبتلا نیست.
تفاوت بین سبک شخصیت و اختلال شخصیت اغلب با ارزیابی چگونگی تأثیر شخصیت فرد بر جنبه‌های مختلف زندگی آنها، از جمله:
- کار
- روابط
- احساسات/هیجانات
- خودشناسی
- آگاهی از واقعیت
- رفتار و کنترل تکانه
قابل تعیین است.
برخی از علائم کلی افراد مبتلا به اختلال شخصیت
- رفتار متناقض، آزاردهنده و گیج‌کننده برای عزیزان و سایر افرادی که با آنها در ارتباط هستند.
- مشکل در درک روش‌های منطقی و قابل قبول برای رفتار با دیگران و رفتار در کنار آنها.
- ناآگاهی از اینکه رفتارهای آنها برای خود و/یا دیگران مشکلاتی ایجاد می‌کند.
- اگر والدین هستند، سبک فرزندپروری آنها ممکن است جدا شده، بیش از حد احساساتی، آزاردهنده یا بی‌مسئولیت باشد. این امر گاهی اوقات می‌تواند منجر به مشکلات جسمی، عاطفی یا ذهنی در فرزندان آنها شود.
اختلالات شخصیت چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص اختلالات شخصیت می تواند دشوار باشد زیرا اکثر افراد مبتلا به اختلال شخصیت فکر نمی کنند که مشکلی در رفتار یا طرز فکر آنها وجود دارد.
به همین علت، افراد مبتلا به اختلال شخصیت معمولاً به دنبال کمک یا تشخیص برای بیماری خود نیستند. در عوض، عزیزان آنها یا یک سازمان اجتماعی ممکن است آنها را به یک متخصص سلامت روان معرفی کنند زیرا رفتار آنها برای دیگران مشکل ایجاد می کند.
هنگامی که یک متخصص سلامت روان، مانند یک روانشناس یا روانپزشک، شک کند که شخصی ممکن است به اختلال شخصیت مبتلا باشد، اغلب سؤالات کلی و عمومی را می‌پرسد که باعث واکنش دفاعی یا محیط خصمانه نمی‌شود. آنها سؤالاتی را می‌پرسند که موارد زیر برایشان روشن شود:
- سابقه گذشته
- روابط
- سابقه کاری قبلی
- آزمایش واقعیت
- کنترل تکانه
فراد مبتلا به اختلال شخصیت ممکن است متوجه رفتارهای خود نباشند. بنابراین، متخصصان سلامت روان اغلب با خانواده و دوستان آنها صحبت می کنند تا اطلاعات بیشتری در مورد رفتارهایشان کسب کنند.
اختلالات شخصیت به طور کلی تشخیص داده نمی شوند زیرا علائم آنها شبیه به علائم اختلالات دیگر مانند اضطراب یا افسردگی است. این علائم ممکن است باعث شوند که اختلال شخصیت تشخیص داده نشود.
اختلالات شخصیت چگونه درمان می شود؟
اختلالات شخصیت برخی از دشوارترین اختلالات در روانپزشکی هستند. این به این دلیل است که افراد مبتلا به اختلالات شخصیت معتقدند که رفتار آنها مشکل ساز نیست، بنابراین اغلب به دنبال درمان نیستند.
حتی اگر فردی مبتلا به اختلال شخصیت به دنبال درمان باشد، پزشکی مدرن هنوز کمبود گزینه های درمانی دارد – در حال حاضر هیچ دارویی برای درمان هیچ اختلال شخصیتی تأیید نشده است. اما داروهایی وجود دارد که می توانند به علائم اضطراب و افسردگی که در افراد مبتلا به اختلال شخصیت شایع است کمک کنند.
اما روان درمانی (درمان گفتاری) می تواند به مدیریت اختلالات شخصیت کمک کند. روان درمانی اصطلاحی است برای مجموعه ای از تکنیک های درمانی که هدف آنها کمک به شناسایی و تغییر احساسات، افکار و رفتارهای آزاردهنده است. کار با یک متخصص سلامت روان مانند روانشناس یا روانپزشک می تواند برای شما و خانواده شما حمایت، آموزش و راهنمایی را ارائه دهد.
اهداف اصلی روان درمانی برای درمان اختلالات شخصیت
- کاهش ناراحتی فوری، مانند اضطراب و افسردگی.
- کمک به فرد برای درک اینکه مشکلات او درونی هستند و به دلیل افراد دیگر یا موقعیت ها ایجاد نمی شوند.
- کاهش رفتار ناسالم و نامطلوب اجتماعی.
- تغییر ویژگی های شخصیتی که باعث مشکلات می شوند.
راهکارهای کمک به افراد مبتلا به اختلالات شخصیت
اگر کسی را می شناسید که فکر می کنید ممکن است به اختلال شخصیت مبتلا باشد، مهم است که آنها را تشویق کنید تا به دنبال کمک حرفه ای باشند.
- با آنها در مورد نگرانی های خود صحبت کنید. به آنها بگویید که نگران رفتار آنها هستید و فکر می کنید ممکن است به اختلال شخصیت مبتلا باشند.
- به آنها کمک کنید تا به دنبال درمان حرفه ای باشند. شما می توانید برای یافتن یک متخصص سلامت روان واجد شرایط با او همکاری کنید.
- در طول درمان به آنها حمایت کنید. به آنها یادآوری کنید که شما در کنار آنها هستید و از آنها حمایت می کنید.
با حمایت و تشویق، افراد مبتلا به اختلالات شخصیت می توانند یاد بگیرند که چگونه رفتارهای خود را مدیریت کنند و زندگی سالم و رضایت بخشی داشته باشند.
پیش بینی (چشم انداز) برای اختلالات شخصیت چیست؟
از آنجایی که افراد مبتلا به اختلالات شخصیت اغلب به دنبال مراقبت های پزشکی مناسب نیستند، پیش بینی کلی برای اختلالات شخصیت ضعیف است.
اختلالات شخصیت بدون درمان ممکن است منجر به موارد زیر شود:
- روابط بد
- مشکلات شغلی
- اختلال در عملکرد اجتماعی
مطالعات نشان می دهد که اختلالات شخصیت با نرخ بالای موارد زیر مرتبط هستند:
- طلاق
- سوء استفاده خانگی
- بیکاری
- مصرف مواد مخدر
- بی خانمانی
- جنایت (به ویژه اختلال شخصیت ضد اجتماعی)
علاوه بر این، افراد مبتلا به اختلالات شخصیت بیشتر در معرض مراجعه به اورژانس (ER)، تجربه حوادث تروماتیک و مرگ زودرس ناشی از خودکشی هستند.
اگرچه چشم انداز ناگوار است، مطالعات نشان می دهد که مدیریت مراقبت مشترک می تواند به میزان قابل توجهی نتایج را برای افراد مبتلا به اختلالات شخصیت بهبود بخشد اگر به درمان متعهد بمانند.
اگر کسی را می شناسید که اختلال شخصیت دارد یا ممکن است داشته باشد، سعی کنید آنها را متقاعد کنید که به دنبال درمان باشند. همچنین مهم است که خود را در مورد ماهیت اختلال شخصیت خاص آموزش دهید تا بهتر بتوانید انتظارات خود را درک کنید.
نتیجه گیری
اختلالات شخصیت یک بیماری جدی است که می تواند تأثیر منفی بر زندگی فرد و اطرافیانش داشته باشد. این اختلالات الگوهای رفتاری غیرقابل انعطاف و ناسالم را ایجاد می کند که می تواند در روابط، شغل، تحصیل و سایر جنبه های زندگی فرد اختلال ایجاد کند. تشخیص اختلالات شخصیت دشوار است زیرا افراد مبتلا به این اختلالات اغلب متوجه رفتارهای خود نیستند. بدون درمان، اختلالات شخصیت می توانند منجر به مشکلات جدی در زندگی فرد شود.
منبع
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9636-personality-disorders-overview
https://www.psychiatry.org/patients-families/personality-disorders/what-are-personality-disorders